冬季减肥食谱一日三餐 这个冬天体验舌尖上的瘦身
Virtual International Authority File (VIAF) – mi?dzynarodowa kartoteka hase? wzorcowych. Jej celem jest ujednolicenie zapisu nazw osobowych (hase?), dlatego zbiera z bibliotek z ca?ego ?wiata – ich ró?ne wersje i prezentuje je razem, pod jednym, unikatowym identyfikatorem numerycznym. Pozwala to obni?y? koszty i zwi?kszy? u?yteczno?? danych gromadzonych przez biblioteki. Informacje po dopasowaniu i po??czeniu s? udost?pniane online bibliotekom na ca?ym ?wiecie.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Potrzeb? mi?dzynarodowej wspó?pracy w zakresie tworzenia i utrzymywania kartotek wzorcowych zauwa?ono jeszcze w latach 70. XX wieku. Zaproponowano wówczas, aby narodowe agencje bibliograficzne odpowiada?y za tworzenie hase? dla w?asnych autorów i w ten sposób stworzona baza mog?aby by? stosowana w pozosta?ych krajach. Jednak ró?nice kulturowe (m.in. ró?nice w sposobie katalogowania czy u?ywanie ró?nych alfabetów) nie pozwoli?y na powodzenie tego projektu. Kolejnym pomys?em usprawnienia wymiany rekordów kartoteki hase? wzorcowych w skali mi?dzynarodowej by?o wprowadzenie International Standard Authority Data Number, czyli numeru, który identyfikowa?by has?o w skali globalnej. Poniewa? wymaga?oby to powstania instytucji, która zajmowa?aby si? nadawaniem i nadzorowanie poprawno?ci stosowania, okaza?o si? trudne do zrealizowania[1]. Pomys? stworzenia VIAF powsta? w 1998 roku. Biblioteka Kongresu i Niemiecka Biblioteka Narodowa podj??y wspó?prac?, aby sprawdzi? mo?liwo?? powi?zania ze sob? hase? osobowych w prowadzonych kartotekach. Za stron? techniczn? mia?o by? odpowiedzialne OCLC[1]. Podczas odbywaj?cej si? w Berlinie w 2003 roku Konferencji IFLA Biblioteka Kongresu i Niemiecka Biblioteka Narodowa podpisa?y porozumienie, które sta?o si? pocz?tkiem VIAF (Mi?dzynarodowej Kartoteki Hase? Wzorcowych). W 2007 roku do projektu do??czy?a Biblioteka Narodowa Francji, a w nast?pnych latach przy??cza?y si? inne biblioteki[2].
Zasady wspó?pracy
[edytuj | edytuj kod]- rekordy kartoteki hase? wzorcowych oraz rekordy bibliograficzne, w których je zastosowano biblioteka wspó?pracuj?ca przesy?a do OCLC (Online Computer Library Center)[2].
- has?a pochodz?ce z ró?nych kartotek s? dopasowywane i rozbudowywane o w?a?ciwe dane. S?u?? do tego specjalne algorytmy[2].
- w zdefiniowanych polach s? umieszczane dane, a has?a wyst?puj?ce w ró?nych kartotekach s? automatycznie synchronizowane[2].
- u?ytkownik mo?e przeszukiwa? kartoteki wzorcowe wed?ug hase? osobowych, kooperatywnych, geograficznych i tytu?ów ujednoliconych[2].
Rada VIAF
[edytuj | edytuj kod]Rada VIAF odpowiada za polityk? i funkcjonowanie VIAF. Wyznacza zasady wyboru nowych uczestników. Promuje efektywne i odpowiednie wykorzystanie VIAF. Natomiast hostingiem, oprogramowaniem i danymi dla VIAF zarz?dza OCLC. Swojego pe?nomocnika do Rady mo?e wyznaczy? ka?dy dostawca VIAF. Równie? OCLC wyznacza osob? kontaktow?, która wchodzi w sk?ad Rady. Na czele Rady stoi prezes. Podczas dorocznego spotkania Rady, które odbywa si? w pi?tek przed Kongresem ?wiatowej Biblioteki i Informacji IFLA, jest wybierany nowy prezes, który przez rok pe?ni rol? elekta, zanim obejmie stanowisko[3][4].
VIAF a Wikidane
[edytuj | edytuj kod]W 2012 roku w angielskoj?zycznej Wikipedii zosta? uruchomiony projekt automatycznej identyfikacji hase? osobowych w Wikipedii, w bazie VIAF. Inicjatorami tych dzia?ań byli wikipedy?ci pracuj?cy w OCLC i Biritsh Library. Aby móc to zrealizowa?, powsta? VIAFbot23, który umie?ci? identyfikatory VIAF w ponad 250 tysi?cach hase? osobowych. Podobne dzia?ania podj?to w niemieckoj?zycznej Wikipedii. Informacje VIAF pojawiaj? si? automatycznie w module kontrola autorytatywna[5].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b ?nie?ko L. 20 kartotek za jednym klikni?ciem, czyli VIAF – Wirtualna Kartoteka Hase? Wzorcowych Tytu? Ujednolicony 2012 nr 7 s.
- ↑ a b c d e Jó?wiak J. Wykorzystanie nowoczesnych narz?dzi informatycznych do opracowania zbiorów i wspó?tworzenia katalogu centralnego NUKAT [dost?p 2025-08-05].
- ↑ VIAF Council [online], OCLC, 17 pa?dziernika 2018 [dost?p 2025-08-05] (niem.).
- ↑ Marta Cichoń prezesem Rady VIAF [online], Biblioteka Narodowa [dost?p 2025-08-05] (pol.).
- ↑ (PDF) Integracja kartotek hase? wzorcowych nazw osobowych w semantycznej bazie wiedzy Wikidane [online], ResearchGate [dost?p 2025-08-05] (ang.).